Соңғы жылдар мен оқиғалар саласында біз “есепке алу құралдарын тексеру дегеніміз не және ол не үшін қажет?» деген сұрақтарға жиі кездесеміз. Бізге арнайы ұйымдар мен қызметтер ұсынатын коммуналдық қызметтерді пайдалана отырып, біз (абоненттер, халық) мұны қалаймыз ба, жоқ па, электр энергиясын, суды, газды және жылуды есепке алудың арнайы құралдарын қолдана отырып, оларды тұтыну есебін жүргізуіміз керек. Тұтыну айының қорытындысы бойынша және белгілі бір қызметтер үшін төлем туралы есепшоттарды ала отырып, біз қаржылық шығындарымызды азайту үшін оларды ұтымды пайдалану қажеттілігі туралы пікірге келеміз.
Ай сайын белгілі бір санға дейін біз есептеу құралдарының көрсеткіштерін оларды алдыңғы айдың көрсеткіштерімен салыстыра отырып береміз, айырмашылық алынады және белгіленген тарифке көбейтіледі. Бухгалтерлік есептен көрсеткіштерді алып тастағанда, кейде біз өзімізге сұрақ қоямыз: “дәл сол немесе басқа құрылғы энергия ресурстарын дәл және дұрыс көрсетіп, есепке ала ма? Өйткені, ай сайынғы көрсеткіштер арасындағы айырмашылық өсті (немесе азайды!)». Есептеу құралының дұрыс жұмыс істеуіне күмән келтіреміз!
Мұндай жағдайларда күмәнді болдырмау үшін есепке алу құралының қолданыстағы тексеру мерзімінің болуына, салыстырып тексеру таңбасының (аспаптың корпусына салынған және аспаптың ішіне кіруді шектейтін пластикалық пломбаның немесе өздігінен жабысатын жапсырманың) болуына назар аудару қажет. Өйткені, әрбір есептеу құралы-бұл энергия ресурстарын есепке алу кезінде алынған деректерді механикалық немесе электрондық өңдеудің тұтас жүйесі және кез-келген жүйе сияқты ол сәтсіздікке ұшырауы мүмкін.
Есептеу құралын сақтау және оны пайдалану мерзімін ұзарту үшін тиісті шаралар қабылдау қажет. Пайдалану кезеңінде қосалқы жабдықты қолдану, су мен газға сүзгілерді, автоматты ажыратқыштар мен кернеу тұрақтандырғыштарын орнату, сондай-ақ есептеу құралын жарамсыз деп тануды болдырмау үшін кезекті тексеру жүргізер алдында техникалық қызмет көрсету қажет.
Барлық есепке алу аспаптарының өзіндік белгіленген тексеру аралық интервалы (кезекті мерзімді тексерулер арасындағы уақыт аралығы), сондай-ақ дайындаушы зауыт белгілеген өзінің пайдалану мерзімі болады. Бірақ белгіленген қызмет ету мерзімін есептеу құралдарының барлығы емес және әрдайым емес аяқтай алады және сонымен бірге энергия ресурстарының дұрыс және дәл есебін жүргізе алмайды. Бұған көптеген факторлар әсер етеді: физикалық, табиғи, субъективті, мысалы: дұрыс жұмыс істемеу, мақсатсыз орнату, қауіпсіздік талаптарын сақтамау, энергия ресурстарының сапасы (ластанған су, электр энергиясының секіруі мен өзгеруі, тазартылмаған газ және т.б.).
Жаңа технологиялар мен цифрлық форматқа көшу дәуірінде көптеген есептеу құралдары Электронды жүйелер мен аспаптар түрінде шығарылады. Электр энергиясын есепке алу аспаптары абонент тұтынған электр энергиясы туралы деректерді беру мүмкіндігімен, сондай-ақ тұтынушыға электр энергиясын беруден қашықтықтан ажырату мүмкіндігімен (берешек пайда болған жағдайда) ЭЭЕАБАЖ жүйесіне (электр энергиясын есепке алуды бақылаудың автоматты жүйесі) қосылған электрондық, жаңғыртылған аспаптарға біртіндеп ауыстырылады. Жылуды есептеу құралдары жылу энергиясын беруді реттеу мүмкіндігімен шығарылады, бұл тұтынушының шығындарын азайтуға мүмкіндік береді, қысқы уақытта жылы ауа-райында жылу алу қажеттілігі болмаған жағдайда және сонымен бірге төлем шығындарын азайтады.
Есептеу аспаптарын тексеру жөніндегі қызметтерді ұсыну саласында қазіргі уақытта есептеу аспаптарын пайдаланушыларда тексеру, техникалық қызмет көрсету, монтаждау және бөлшектеу, есепке алу аспаптарын баптау және реттеу жөніндегі қызметтерді жеткізушілер арасында үлкен таңдау бар. Техникалық қызмет көрсету, жөндеу және баптау қызметтерін жеткізушілер көбінесе өндіруші зауыттарда оқытылады, осы салада жұмыс тәжірибесі бар, бірақ өлшеу құралдарын тексеруге құқығы жоқ. Мұндай жағдайларда техникалық жөндеу қызметтері ГОСТ ISO/IEC 17025-2019 талаптарына сәйкес аккредиттелген тексеру зертханаларына жүгінеді. Тексеру зертханалары аспапқа техникалық қызмет көрсеткеннен кейін тексеру қызметтерін көрсетеді, бұл теріс нәтиже (ақау) алу қаупін азайтады және сонымен бірге есептеу құралының қызмет ету мерзімін ұзартады, бұл тексеру алдында техникалық қызмет көрсетпеу кезінде туындауы мүмкін және пайдаланушыға әлі де жөндеу жұмыстарын жүргізуге немесе жаңа есептеу құралын сатып алуға тура келеді.
Есепке алу аспаптарын тексеру тексеру зертханаларында жүргізілуі мүмкін, сондай-ақ пайдалану орнында (жекелеген аспаптар үшін бөлшектемей) тексеруге болады. Суды есепке алу құралдары мен тұрмыстық газ есептегіштерін пайдалану орнында тексерумен қазір ерекше проблемалар жоқ. Алып тастау және зертханаға апарудың қажеті жоқ, өйткені тексеру қызметтерін көрсету саласында су жылумен жабдықтау жүйесінен бөлшектемей, пайдалану орнында су есептегіштерін тексеруді жүзеге асыратын тексеру зертханаларының едәуір саны бар. Тек сәтсіздік – су есептегіштерінің сапасы көп нәрсені қалайды. Бір-екі жыл жұмыс істегеннен кейін олар істен шыға бастайды (булану пайда болады, есептеу механизмі тоқтайды және т.б.) және бұл тарапта кінәлі өндіруші зауыт болуы мүмкін немесе су жүйелерінің сапасы болуы мүмкін.
Ақтөбе қаласында көптеген салыстырып тексеру зертханаларының ішінде “Ұлттық сараптау және сертификаттау орталығы” АҚ Ақтөбе филиалының метрология бөлімінің алғашқы ұйымдастырылған салыстырып тексеру зертханаларының бірі бар. Аккредиттелген зертхана өлшеудің 14 түрі бойынша өлшеу құралдарын тексеру және калибрлеу бойынша, оның ішінде су, жылу, электр энергиясын есепке алу аспаптарын, сондай-ақ өнеркәсіп және тамақ өнеркәсібі, медициналық қызметтер, автокөлік және логистика өндірісі саласында қолданылатын аспаптардың басқа да түрлерін тексеру бойынша қызметтер көрсетеді.
Біздің қызметтерімізге хабарласуыңызды сұраймыз.
Біздің мекен-жайымыз: Ақтөбе қаласы, Сағадат Нұрмағамбетов көшесі, 1 Б. телефондар: 8(7132) 941-620 (3004, 3300). E-mail: aktobe@naceks.kz. Веб-сайт: naceks.kz. insta: naceks_aktobe
Біз Сіздермен кездесуге және өзара түсіністік табуға әрқашан дайынбыз!
“ҰССО”АҚ АФ метрология бөлімінің сектор меңгерушісі
Бисенов Мырзатай Аманжолұлы