Суқұбырлық суда өте қауіпті және тіпті улы заттар болуы мүмкін. Мұндай мәлімдеме біреуге тым батыл болып көрінуі мүмкін. Өйткені, бәрі жақсы біледі, суқұбырлық су тазарту станциялары арқылы өтеді, онда ол залалсызданады және ішуге жарамды етіледі. Алайда, бұл тек теорияда, бірақ іс жүзінде…
Тозған су құбырынан өткен су ауыр металдардың тұздары мен бейорганикалық темірді (тот) «ұстап» үлгереді. Сонымен қатар, станцияларда тазартылғаннан кейін суда қалған құбырлардағы хлор көптеген реакцияларға түсіп, хлорорганикалық қосылыстар түзе бастайды. Мұндай суды ішу ғана емес, қайнату да қауіпті, өйткені жоғары температурада хлорорганикалық қосылыстар өте улы заттар түзуі мүмкін.
Бірақ бұл жандандыратын сұйықтықтың тазалығын «көзге» анықтау мүмкін емес – онда еріген көптеген зиянды заттар мүлдем көрінбейді. Судың сапасына күмәнданбау үшін оның зертханалық сараптамасын жүргізу қажет. Суда әр түрлі химиялық элементтер жақсы ериді, сондықтан мінсіз таза су табу мүмкін емес. Бірақ құрамына қандай заттардың және қандай мөлшерде кіретіні өте маңызды. Талдаудан кейін нақты параметрлер санитарлық нормаларда көрсетілген нормативтермен салыстырылады, маман суды пайдалану мүмкіндігі туралы қорытынды жасайды.
Су сапасының негізгі параметрлері:
- Судың түсін көзбен анықтауға болады. Әдетте, сұйықтықтың еш реңкі болмауы тиіс. Реңктің пайда болуы гумин қосылыстарының, темірдің және басқа заттардың артуын көрсетуі мүмкін.
- Бұлыңғырлық көзбен де анықталады. Мөлдір еместігі немесе тұнбаның болуы құрамында бөгде қоспалардың көп мөлшерде екендігін білдіреді.
- Таза судың иісі болмайды. Бірақ ол химиялық қосылыстармен ластанған кезде пайда болады. Күкіртсутек концентрациясының жоғарылауымен шірік иіс пайда болады.
- Кермек суда магний мен кальций тұздарының жоғары мөлшері байқалады. Біз оларды ыдыс-аяқта немесе электр шәйнек спиралінде қақ түрінде жиі көреміз. Тым қатты кермек суды үнемі тұтыну жүрек-қан тамырлары жүйесінің ауыр ауруларына әкеледі.
- Сутегі көрсеткіші немесе рН тар шектерде қалыпқа келтіріледі. Ауыз су үшін 6-дан 9-ға дейінгі мән оңтайлы болып табылады.
- Нитраттарды талдау өте маңызды болып табылады. Азот қышқылының тұздары денсаулыққа қауіпті, сондықтан олар ауыз суда болмауы керек. Әдетте бұл қосылыстар нитраттармен ұрықтандырылған алқаптардан ауыз суға түседі.
- Суда көптеген микроорганизмдердің болуының жанама көрсеткіші – нитриттердің артуы. Мұндай суды тұтыну эпидемиологиялық тұрғыдан қауіпті.
- Өте маңызды химиялық элементтердің бірі фтор, бұл заттың жетіспеуі де, артық болуы да денсаулыққа зиян келтіреді. Фтордың жетіспеушілігі тістердің күйіне теріс әсер етеді, ал оның артық болуы флюорозды тудырады, бұл кезде тіс эмалінің құрылымы бұзылады. Бұл ауру эндемиялық болып табылады және ауыз судағы фтордың мөлшері белгіленген нормативтерден асатын аймақтарда тіркеледі.
- Хлоридтер сұйықтықтың дәмін жағымсыз етеді. Егер ол білінсе, оны тұтынуға болмайды. Бұл ас қорыту жүйесі үшін қауіпті, зат алмасудың айтарлықтай бұзылуына әкеледі.
- Тағы бір улы элемент — аммиак. Оның болуын аммоний иондарының жоғары мөлшері көрсетеді.
- Органикалық заттардың құрамын анықтау маңыздылығы органикалық еместерден кем емес. Бұл көрсеткіштің жоғарылауы репродуктивті функцияның бұзылуына, бауыр ауруларына әкеледі. Органикалық заттардың мөлшері нормаға сәйкес келетінін білу үшін перманганаттың тотығуын анықтау керек.
- Сондай-ақ, талдау кезінде темір, сульфаттар, магний, марганец мөлшері анықталады. Әрбір көрсеткіш өте маңызды, сондықтан судың сапасын бағалау кешенді болуы керек.
Біздің Қостанай қаласындағы «ҰлтССО» АҚ-ның заманауи химиялық аккредиттелген зертханасы талдау нәтижесінің дәл және дұрыс болуының қамын ойлайды және осы мақсаттар үшін Shimadzu AA-7000 заманауи атомдық-абсорбциялық спектрометрі сатып алынды, ол жер үсті және жер асты, ағынды сулардағы, соның ішінде тазартылған судағы, әртүрлі табиғи судағы улы заттарды, аз массалық концентрация мәндерінің диапазонында алюминий, сынап, темір, кадмий, кобальт, марганец, мыс, молибден, күшән, никель, қалайы, қорғасын, селен, күміс, хром мен мырыштың мөлшерін өте дәл анықтайды, бұл сенімді нәтижеге қол жеткізуге мүмкіндік береді. Ынтымақтастыққа шақырамыз!
«ҰлтССО» АҚ
Қостанай филиалының
1 сан. маманы
Дощанова Т. Г.